Ekim ayında biz beslenme uzmanları için özellikle altını çizmemiz gereken önemli bir gün var:

16 Ekim Dünya Gıda Günü

Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’nun kuruluş tarihi olan 16 Ekim Dünya Gıda Günü olarak kutlanmaktadır.

Birleşmiş Milletler 2024 yılı raporuna göre: Küresel krizler derinleşirken açlığa ilişkin rakamların üç yıl üst üste yüksek çıkması dikkat çekiyor. 2023 yılında dünya genelinde her 11 kişiden 1’i, afrika’da ise her 5 kişiden 1’i açlıkla mücadele etmek zorunda kaldı. 1

Diğer taraftan Dünya Obezite Federasyonu’nun 2023 yılı raporunda ise 2020’de yaklaşık 1 milyar kişinin (her 7 kişiden 1’i) obezite ile yaşadığı; etkin şekilde müdahale edilemezse 2035 yılında dünya genelinde 1,9 milyar kişinin obezite ile yaşayacağı, dünya nüfusunun yarısının fazla kilolu veya obez olacağı tahmin edilmektedir. 2

Görüldüğü gibi dünyamızın bir bölümü açlıkla savaşırken diğer bölümü obeziteyle mücadele ediyor. Bu noktada gıda israfının öneminden bahsetmemiz gerekir.

Her yıl yaklaşık 2,5 milyar ton gıdayı israf ediyoruz. Üstelik bu israfın %17’si evlerimizde gerçekleşiyor. Peki bu israfı önlemek için evlerimizde neler yapabiliriz?

Doğru alışveriş planı!

Haftalık yemek planı ve bunun doğrultusunda alışveriş listesi yapılmalıdır. Listesiz alışverişe çıkılmamalıdır. Hatta kilo kontrolünü de dikkate aldığımızda mutlaka tok karnına alışverişe çıkılmalıdır.

Artan sebzeler/yemekler değerlendirilebilir!

Örneğin dünden kalan pişmiş makarnayı baharatlarla fırınlayıp, akşam çayın yanına cips yapabilirsiniz.

Dolapta arta kalmış sebzelerle mücver veya sebze çorbaları yapabilirsiniz.

Yumuşamaya başlamış domatesleri blenderdan geçirip buzluğa atabilirsiniz.

Yine yumuşamaya başlamış, beklemiş soğanları küp küp doğrayıp porsiyonluk ayırdıktan sonra buzluğa atabilir, hem besin değerini koruyup hem de israfı önleyebilirsiniz.

Doğru depolama kuralları!

FIFO’yu daha önce duymuş muydunuz? FIFO(Fırst-In, First-Out ): İlk giren ilk çıkar kuralı. Bu yöntemle hem gıda kalitesini, hem gıda güvenliğini koruyup israfı engelleyebilirsiniz. Yani aldığınız yeni ürünleri buzdolabında veya kilerde, önceki alınan ürünlerin arkasına koymanız gerekir ki önce eski tarihli gıdalar kullanılsın. Bu yöntem sebzeler, kurubaklagiller, süt ürünleri, et ürünleri tüm gıdalar için kullanılabilir bir yöntemdir.

Etiket okumanın önemi: SKT ve TETT arasındaki fark!

Dünyada israf edilen gıdaların %40’ı aslında yenilebilir olmasına rağmen, bilinçsiz kullanım nedeniyle israf olan gıdalardır. Bu nedenle paketli ürünlerdeki ibarelerin bize ne anlatmak istediğini iyi bilmemiz ve doğru yorumlamamız gerekir.

SKT (Son Kullanma Tarihi), Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği’ne göre; çabuk bozulan ve sağlığı tehlikeye sokabilecek özellikteki gıdaların tüketilebilecekleri son tarihtir.

Son Kullanma Tarihi geçen besinler tüketilmemeli, satılmamalı ve satın alınmamalıdır.

TETT (Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi) ise saklama koşullarına uygun şekilde depolandığında bu tarihe kadar görüntüsü, kokusu, kıvam ve besin öğelerini koruyacağına garanti veren tarihtir.

Eğer koşullar uygunsa, Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi’nden sonra bu gıdalar tüketilebilir.